رسى تأثير تلويزيون بر كودكان

قاسم جوكار
(دانش آموخته حوزه علميه و كارشناس جامعه شناسى)
چكيده
يكى از مسائلى كه از ديرباز، توجه انديشمندان حوزه هاى گوناگون علوم انسانى را به خود جلب كرده و موجب قلم فرسايى اين انديشمندان شده، مسئله «رابطه تلويزيون با كودك و نوجوان» است. مقاله حاضر ابتدا به قابليت هاى تلويزيون و برنامه هاى كودكان و نوجوانان اشاره نموده، سپس برخى از تأثيرات مثبت و منفى تلويزيون بر كودكان و نوجوانان از جمله پركردن اوقات فراغت، جامعه پذيرى، يادگيرى، اختلال در فعاليت هاى كودكان، و نيز تأثير فيلم هاى مربوط به بزرگ سالان بر كودكان، و تأثير آگهى هاى تلويزيونى و خشونت را مورد بررسى قرار داده و در پايان، راه كارهايى براى به حداقل رساندن كاركردهاى منفى آن ارائه نموده است.
كليدواژه ها: تلويزيون، كودك، كاركرد، رسانه، اجتماع، اوقات فراغت، اجتماعى شدن.
مقدّمه
روزها مى گذرد و صنعت همچنان بر تعداد و تنوع توليدات خود مى افزايد و بدون وقفه، يكى يكى آنها را به دست انسان ها مى سپارد و از دور، به نظاره عملكرد انسان ها با اين تازه واردها مى نشيند.
تلويزيون پديده اى است عجيب كه چندى است وارد زندگى انسان ها شده و به گونه اى معجزه آسا تقريباً همه خانه ها را اشغال كرده است; چنان كه توجه بيشتر انديشمندان را به خود معطوف داشته است. به همين دليل، گروهى از پژوهشگران آن را وسيله اى براى نابودى جامعه انسانى مى دانند. در مقابل، گروهى ديگر آن را وسيله اى براى سرعت بخشيدن و بالا بردن توانمندى بشر محسوب مى دارند.
در اين مقاله، سعى شده است رابطه تلويزيون و كودك و برخى از جنبه هاى تأثيرگذار تلويزيون بر كودك مورد بررسى قرار گيرد و در پايان، اشاره اى كوتاه بر چشم انداز تلويزيون و كودك داشته باشد.
پيش از ورود به اصل موضوع، لازم است به نكات ذيل توجه شود:
وقتى درباره تأثير تلويزيون بر كودك سخن مى گوييم، در واقع نظرى دو بعدى را بيان مى كنيم; به اين معنا كه مطلبى را درباره تلويزيون و مطلبى را درباره كودك بيان كرده ايم. بنابراين، لازم است هم قابليت هاى كلى تلويزيون مورد نظر قرار گيرند و هم قابليت هاى كلى كودك.
قابليت هاى تلويزيون
كسى نمى تواند مدعى شود كه تلويزيون براى كودكان صرفاً خوب يا بد است. براى برخى كودكان در برخى
شرايط، برخى برنامه هاى تلويزيونى زيان بخش است، براى ساير كودكان در همان شرايط يا براى همان كودكان در شرايط ديگر، تلويزيون مى تواند سودمند باشد. براى بيشتر كودكان در اغلب شرايط، بيشتر برنامه هاى تلويزيون خنثاست و زيان و يا سود خاصى ندارد; زيرا تلويزيون هم مثل ديگر مصنوعات بشرى كاركردهاى سه گانه در دو بُعد آشكار و نهان دارد:

5673